maandag 22 april 2013

Bezienswaardigheden

Alexanderplatz

Alexanderplatz is een groot plein in Berlijn, gelegen in de wijk Mitte. Door zijn centrale ligging is het één van de bekendste en belangrijkste pleinen van de stad. Alexanderplatz is eigenlijk vernoemd naar de tsaar Alexander I maar wordt in de volksmond heel vaak Alex genoemd.
Mijn persoonlijke tip, doe zomers eens een drankje op het terras van club weekend. Lekker genieten van een cocktail en een prachtig uitzicht over Alex en de rest van de stad.

Geschiedenis Alexanderplatz

Ontstaan van Alexanderplatz
Vroeger lag Alexanderplatz net buiten de stadsmuren van Berlijn en is eigenlijk ontstaan als markt. Rond het jaar 1700 ging Alex nog onder de naam Ochsenplatz door het leven en werden er veel levensmiddelen verhandeld. Later werd Alex ook nog gebruikt vol wolmarkten en imposante parades.
Zijn huidige naam heeft Alexanderplatz te danken aan de gelijknamige Russische tsaar, Alexander I. In 1805 werd de Ochsenplatz officieel omgedoopt tot Alexanderplatz. Rond deze tijd begon ook het karakter van het bekende handelsplein te veranderen. De nadruk kwam meer te liggen op het pas geopende trein station in plaats van op de markt.
Topjaren 20e eeuw
Alex beleefde zijn topjaren in het begin van de 20e eeuw. Enorme warenhuizen als Tietz (1904–1911), Wertheim (1910–1911) en Hahn (1911) werden gebouwd.
Tweede wereldoorlog
Tijdens de tweede wereldoorlog was Alexanderplatz een gewild doelwit. De grote bunker die verborgen zat onder het plein kregen vele luchtaanslagen te verduren. Ook de zware bombardementen die voornamelijk plaats vonden in 1945 maakten het er niet beter op. Zoals bij veel geruïneerde monumenten in Berlijn werd ook voor Alexanderplatz een wedstrijd georganiseerd om het plein nieuw doel te geven. Alexanderplatz moest een socialistisch plein worden met goede verkeersverbindingen. De DDR knapte het gehele plein vervolgens op, het werd groot en nieuw. Maar ook identiteitsloos en saai met typische communistische gebouwen, zoals het Hotel Stadt Berlin en het grote warenhuis Kaufhof. Het hart van het gebied werd uitsluitend voor voetgangers en het verkeer werd via vier wegen langs het plein geleid.
Ook over architectonische smaak valt niet te twisten, hoewel niet ontkend kan worden dat Alexanderplatz nog steeds de thuisbasis is van vele belangrijke bezienswaardigheden in Berlijn. Het is zeker de moeite waard om eens naar het oosten van het plein te gaan, daar vind je namelijk het voormalig administatiegebouw van Karstadt AG. Het is een gigantisch blok welke dateert uit 1930/31 en werd gebruikt als hoofdkwartier van de politie na de oorlog.
De Fernsehturm, de bekendste bezienswaardigheid, is rond de 60er jaren gebouwd. Als de zon schijnt vormt zich zo rond het middaguur een groot kruis op het plaatstaal van de toren. Dat was niet voorzien door het felle antireligieuze regime in de DDR en werd in de volksmond dan ook al gauw “De wraak van de Paus” genoemd.

Alex als Verkeersknooppunt

In de tweede wereldoorlog werd Alexanderplatz een belangrijk verkeersknooppunt maar dat is het vandaag de dag nog steeds. Het station Berlin Alexanderplatz is een druk en groot station en staat met de trein en S-bahn in verbinding met het centraal station van Berlijn, Berlijn Hauptbahnhof.
Op station Alexanderplatz stoppen verschillende middelen van vervoer:
  • Verschillende regionale treinen (lijnen RE1, RE2, RE7 en RB14)
  • S-Bahn treinen (lijnen S5, S7, S75 en S9)
  • U-bahn treinen (lijnen U2, U5 en U8)
  • Trams (M2, M4, M5, M6)
  • Bussen (100, M48, 200, 248 en TXL)
  • Nachtbussen (N5, N8, N42 en N65)
Volgens de BVG, de Berliner Verkehrsbetriebe, is Alexanderplatz één van de balangrijkste overstapstations van de stad. Dagelijks stappen zo’n 120.000 mensen hier om. Overstappen op Alexanderplatz is geen pretje kan ik je overigens vertellen. Het station beslaat een grote oppervlakte en als je moet lopen van de S-bahn naar de U-bahn kun je het beste rekening houden met een paar minuten lopen.

Bezienswaardigheden op Alexanderplatz

Fernsehturm
Dit is de TV toren van Berlijn, en met zijn 368 meter hoogte het grootste gebouw van Berlijn. Je kunt de Fernsehturm ook in om te genieten van het uitzicht of om te eten. Als bezoeker kun je maximaal op 203 meter hoogte komen wat je een verbazingwekkend mooi uitzicht geeft over de stad. Bij helder weer kun je tot maximaal 40 kilometer voor je uit staren. Doordat de Fernsehturm zo in het centrum staat zul je veel andere bezienswaardigheden herkennen. Vaak staan er lange wachtrijen bij de Fernsehturm dus je kunt het beste vroeg, of vlak voor sluitingstijd gaan. Eenmaal binnen ben je zo boven want de lift brengt je met 5 meter per seconden zo omhoog.
Marienkirche
De Marienkirche is een bekende kerk in Berlijn. De kerk ligt in de Karl-Liebknecht-Straße (vroeger Kaiser-Wilhelm-Straße) vlakbij de Alexanderplatz. Hoe oud de kerk precies is is nooit bewezen, dat hij van voor 1292 is wel bekend. De kerk werd veel genoemd in oude verhalen. Na de tweede wereldoorlog was de Marienkirche de enige grote kerk in Berlijn die nog gebruikt kon worden. Van oorsprong is de kerk Romeins / katholiek maar vandaag de dag is het een protestantse kerk.
Park inn hotel
Het Park inn hotel in Berlijn is het hoogste hotel van Duitsland en is gebouwd tussen 1967 en 1970. Met zijn 132 meter hoogte haalt hij net de helft van de Fernsehturm, desondanks is het een enorm gebouw. Ook de Fernmeldeturm auf dem Schäferberg moet het hotel qua hoogte voor laten gaan, maar het Park Inn hotel in Berlijn is toch het derde hoogste gebouw van Berlijn.Het hotel heeft een casino en een panorama restaurant.
Je kunt het Park inn hotel boeken via booking.com.
Rotes Rathaus
Elk stadsdeel van Berlijn heeft zijn eigen gemeentehuis, dit komt nog voort uit de geschiedenis toen alle wijken nog dorpen op zich waren. Maar dit gemeentehuis in Berlijn Mitte is het algemene gemeentehuis van Berlijn geworden toen de stad werd samen gevoegd. Het huidige Rathaus is sinds 1911 in gebruik, hoewel op deze plek al vanaf de middeleeuwen een gemeentehuis stond. Het nieuwe Rathaus heeft zijn naam te danken aan de rode bakstenen waarmee het gebouw is opgezet.
Weltzeituhr
Dit is dé ontmoetingsplek voor allerlei groepen jongeren die zich op Alexanderplatz treffen. Er hangen ook wel eens wat bedelende junkies rond die de klok niet ten goede komen, wel is het leuk om de Weltzeituhr eens goed te bekijken.De klok is gebouwd in 1969 als onderdeel van de heropbouw van het Alexanderplatz. Weltzeituhr laat de actuele tijd zien op elke plek van de wereld, verdeeld in de 24 tijdzones. Het kunstwerk weegt 16 ton en is 10 meter hoog. De top van de klok is versierd met een model van het zonnestelsel, welke in een minuut rond draait.


Brandenburger Tor


Brandenburger Tor bij mooi weer.
De Brandenburger Tor, hét hedendaagse symbool van Berlijn en tevens één van de belangrijkste bezienswaardigheden en stukjes historie van de stad. De Brandenburger Tor is de enige stadspoort in Berlijn die nog overeind staat en stond vlak aan de Berlijnse muur. De Brandenburger Tor wordt dagelijks bezocht door vele toeristen, schrik dus niet als je omver wordt gelopen door Amerikanen en andere Nederlanders. In andere talen wordt de Brandenburger Tor ook wel aangeduid als “Brandenburger Gate” (Engels) of als “Brandenburger Poort” (Nederlands).
Je kunt de Brandenburger Tor vinden aan het einde van de straat “Unter den Linden”. De poort werd gebouwd in 1788 en is hét monument van deling en hereniging van Duitsland. In 1961 namelijk werd er bij de Brandenburger Tor begonnen met de bouw van de Muur. Later, in 1989, was het ook de plek waar de Muur voor het eerst viel.

Functie van de poort:

De Brandenburger Tor deed in zijn beginjaren dienst als één van de velen stadspoorten die de stad rijk was. De poorten stonden allen aan de grenzen van het stadscentrum, wie naar binnen wilde werd geacht om een bedrag tol te betalen.

Geschiedenis:


Brandenburger Tor in 1989.
Tweede Wereldoorlog:
Tijdens de Tweede Wereldoorlog is de Brandenburger Tor ernstig verwoest. Alleen een hoofd van één van de paarden bleef behouden, momenteel is het origineel te bewonderen in het Märkische Museum. Op 21 september 1956 werd besloten om de poort weer op te bouwen. De Brandenburger Tor stond in het niemandsland, het hoorde niet bij west Berlijn, noch bij oost Berlijn. De opbouw was heel bijzonder, want zowel de Wessies en de Ossies aan mee hebben gewerkt. Op 14 december 1957 werd de renovatie afgerond.
Op 13 augustus 1961 werd de Berlijnse muur neergezet en kon men van zowel de oost-, als de westkant niet meer door de poort. Op uitzondering van de DDR soldaten die wel vrije toegang hadden, speciale plateau´s stonden tot hun beschikken zodat ze naar de andere kant van de muur konden kijken.
Val van de Berlijnse Muur:
Op 22 december 1989 werd onder luid gejuich van 100.000 mensen de poort weer geopend, een belangrijk moment in de Duitse historie. Het Quadriga (de paarden en victoria bovenop) bovenop bleek zo verroest te zijn door gebrek aan onderhoud, dat men dit met spoed moest verwijderen.

Uiterlijk


Replica van de originele Griekse Victoria.
De Brandenburger Tor bestaat uit een zuilengalerij van 26 meter hoog en 66 meter breed. Op de zuilengalerij staat een strijdwagen met 2 wielen en 4 paarden, ook wel de Quadriga genoemd. In de wagen zit een vrouw, Victoria om precies te zijn. Victoria is de Griekse Godin van de overwinning, ja, dezelfde godin die ook zetelt op de Siegessäule. Dit koperen beeld is ontworpen door de beeldhouwer Johann Gottfried Schadow in 1793. De oorspronkelijke Quadriga van is verloren gegaan tijdens de Tweede Wereldoorlog, het beeld wat nu op de Brandenburger Tors staat is een replica die is gemaakt met een tijdens de Tweede Wereldoorlog gemaakte gipsafdruk.

Symbool van de Duitse eenwording

De Brandenburger Tor wordt ook wel gezien als symbool van de Deutsche Einheit. Het symbool wordt vaak gebruikt in communicatie, zo was de poort te vinden op postzegels, en kan het zijn dat hij elke dag door je handen glipt als muntstuk (euromunten van 10, 20 en 50 cent). Ook was de Brandenburger Tor te bewonderen op de biljetten van 5 DM (Deutsche Mark).
Door de vrijheidsstatus die de poort heeft is het ook niet raar dat vele Duitse feestdagen worden gevierd bij de Brandenburger Tor. Één van de belangrijkste feestdagen van Duitsland, de Tag der Deutschen Einheit, wordt jaarlijks op 3 oktober gevierd. Zoals de naam al doet vermoeden vieren onze buurmannen dat het land weer een einheid is geworden. Op deze dag is de hele staat voor de Brandenburger Tor afgezet, de Straße des 17. Juni. Deze dag is één van de weinige dagen in het jaar dat de Duitsers trots zijn op hun land, duidelijk is te merken dat de geschiedenis nog een gevoelig plekje is bij de meeste (oudere) bewoners van Berlijn. Op deze dag is daar weinig van te merken, er wordt gefeest, gedronken, gezongen en gegeten. Duitse vlaggetjes zijn ook in overvloed aanwezig.

Brandenburger Tor tijdens de dag van de Duitse eenwording.

De Brandenburger Tor bezoeken

Ik zeg het maar vast van tevoren, de beroemde poort kan behoorlijk toeristisch overkomen. Daarom raad ik aan om de Brandenburger Tor vroeg te bezoeken, zelf ben ik er één keer om 8:00 AM geweest, en toen was het nog erg rustig. Overdag is het er vol met verkopers die je allerlei prulletjes willen aansmeren, tegen een geldbedrag op de foto willen of met andere gehaaste toeristen. Het is wel relaxed om het geheel te aanschouwen vanaf het terras van de Starbucks op Pariser Platz.
Hotel Adlon staat bekend als het meest luxueuze hotel van Berlijn. Het is gebouwd in 1906 en werd geopend in 1907. Hotel Adlon Kempinski Berlin biedt luxe kamers en suites, 2 restaurants met Michelisterren en exclusieve spa-faciliteiten. Het interieur is veruit het mooiste wat ik ooit heb gezien, ook de moeite waard om enkel een kijkje te nemen. Boeken kan vanaf €240.
De Brandenburger Tor ligt op de Pariser Platz, deze plaats ligt precies tussen de drukke straten “Unter den Linden” en “Straße des 17. Juni” in. Op de Pariser Platz is ook het duurste hotel van Berlijn gevestigd (het Adlon hotel) en de ambassade van de USA.

Fernsehturm

De Fernsehturm is naast de Brandenburger Tor een van de belangrijkste herkenningspunten van Berlijn. Deze 365-meter hoge toren is naast een heel prachtig uitzichtsplatform ook het hoogste bouwwerk in Duitsland. Het gebouw is vooral herkenbaar om de grote bal die vlak onder de top zit. In die bol zit een uitkijkplatform en een restaurant waar je kunt genieten van het prachtige uitzicht over Berlijn. Wie in het restaurant zit hoeft niet bang te zijn voor eentonig uitzicht, de bol draait rond dus het beeld verandert steeds. Bij helder weer kun je bijna van het uiterste westelijke puntje naar het uiterste oostelijke puntje kijken, toch al gauw een afstand van 40 kilometer.

Facts!

De Fernsehturm bevindt zich in het voormalige Oost-Berlijn, de Funkturm – een andere televisietoren in Berlijn – in het voormalige West-Berlijn. De Fernsehturm is 368 meter hoog en daarmee het hoogste gebouw van de stad, op 203 meter hoogte bevinden zich het restaurant en het uitzichtplatform. De toren is gebouwd tussen 1965 en 1969, de toren is op 3 oktober 1969 in gebruik genomen en is daarmee de 40 alweer gepasseerd. De toren bestaat uit een betonnen mast met daarin twee liftschachten. Bovenop het betonnen deel bevindt zich een bol bedekt met plaatstaal met daarin het uitzichtplatform en een restaurant. Bovenop de bol staat een rood-witte televisie-antenne.

Vanuit het restaurant in de Fernsehturm heb je prachtig uitzicht, kijk hier voor meer restaurants in Berlijn met verbluffend uitzicht.

Mythe

De toren maakte nogal wat los bij de Berlijners, en dat heeft voor een aantal mooie verhalen gezorgd. Steeds als de zon op de metalen bol schijnt, is daar een lichtgevend kruis te zien. In de atheïstische DDR zorgde dat voor nogal wat ophef. Het verhaal ging dat het kruis van de paus kwam die wraak nam op de goddeloze DDR. In het verlengde daarvan deed het gerucht de ronde dat de ontwerper van de bol na het voltooien van zijn werk door de Stasi is verhoord om erachter te komen of hij dat kruis er met opzet in had verwerkt. Uiteindelijk zou zelfs de DDR-leiding hebben vergaderd over het idee om de toren maar weer af te breken. Dat is niet gebeurd omdat een van de afgevaardigden met het lumineuze idee kwam dat het hier niet gaat om een kruis, maar om een ‘plus’ voor het socialisme.

Fernsehturm als statussymbool voor de DDR

Bijzonder aan de Fernsehturm is dat het om een televisietoren gaat die midden in het stadscentrum staat. Dat is niet zomaar. De toren moest het symbool worden van de politiek-economische macht van de DDR. Om de toren te kunnen bouwen, zijn de gebouwen die er stonden gesloopt en is het middeleeuwse stratenverloop weggevallen. De bouw was een flinke tast in de buidel voor de DDR.
Volgens de bewoners van Oost-Berlijn is het gebouw 365 meter hoog gemaakt op verzoek van de toenmalige DDR-leider Albrecht. Hij wilde voor iedere dag in het jaar een meter. De Fernsehturm is de op één na hoogste toren van Europa (365 meter), na de televisiemast van Moskou.
Inmiddels geldt de Fernsehturm niet meer alleen als kenmerk voor oost Berlijn maar voor de gehele stad Berlijn.

Fernsehturm bezoeken

Je kunt dagelijks de toren in en met de lift naar boven. Het kan wel eens voorkomen, zeker op dagen met mooi weer, dat je lang moet wachten eerdat je naar binnen kunt. Houd hier dus rekening meer door op rustige tijdstippen te gaan (vroeg of heel laat).
Openingstijden: maart tot oktober dagelijks van 9:00 tot 24:00, overige maanden dagelijks van 10:00 tot 24:00.
Entree: 11,00€ (kinderen tot 16 jaar 7€, kinderen tot 3 jaar gratis)
Website: http://www.tv-turm.de/
Openbaar vervoer: station Alexanderplatz (U-bahn, S-bahn, bus 100 en tram)

Grotere kaart weergeven

Gendarmenmarkt

De Gendarmenmarkt wordt wel het “mooiste plein van Berlijn” genoemd en wanneer je er bent zul je ook begrijpen waarom. Dit plein van 3,3 hectare groot ligt in het stadsdeel Mitte, vlak achter de prachtige boulevard “Unter den Linden”.
Deze markt is eigenlijk een plein omringd door mooie gebouwen en terrasjes. De Gendarmenmarkt dankt zijn naam aan een regiment gendarmes dat in de 18de eeuw hier zijn kazerne, wachtpost en stallen had. Vandaag de dag zijn op het plein nog het Konzerthaus, de Franse en de Duitse kathedraal. Midden op het plein, voor de ingang van het Konzerthaus, staat een monument voor de dichter Friedrich Schiller.

Geschiedenis van de Gendarmenmarkt

De Gendarmenmarkt is aan het einde van de 17e eeuw ontstaan als marktplein van het dorp Friedrichstadt, dit was toenmalig een voorstad van Berlijn. In 1710 werd Friedrichstadt deel van de stad Berlijn. Het plein heeft in zijn carriere verschillende namen gekend: Linden-Markt, Mittelmarkt, Friedrichstädtischer Markt en Neuer Markt. Ten tijde van de tweede wereldoorlog heeft het plein ook de naam Platz der Akedemie gedragen maar sinds de hereniging heeft de Gendarmenmarkt zijn oorspronkelijke naam weer terug.
Het Konzerthaus Berlin werd tussen 1818 en 1821 door de Berlijnse architect Karl Friedrich Schinkel gebouwd als Königliches Schauspielhaus en is een van de best geslaagde gebouwen die deze architect bouwde. De twee kerken aan weerszijden van het plein zien er in eerste instantie hetzelfde uit, maar zijn wel verschillend. De Französischer Dom (aan de rechterzijde van het concertgebouw) is gebouwd tussen 1701 en 1705 voor de Hugenoten die Frankrijk ontvlucht waren. De Deutscher Dom is in 1708 gebouwd voor de protestanten.
Het plein is in de Tweede Wereldoorlog ernstig beschadigs maar daar is tegenwoordig weinig meer van terug te zien. Het plein ligt er tip top bij en is zeker een bezoekje waard.

De Franse en Duitse dom

Französische Dom op de GendarmenmarktDe Franse dom (Französischer Dom), is de oudste van de twee kathedralen. De Franse dom is gebouwd door de Hugenoten gemeenschap tussen 1701 en 1705. De kathedraal werd ontworpen naar voorbeeld van de verwoeste Hugenoten kerk in Charenton-Saint-Maurice in Frankrijk. De toren en portieken zijn later, in 1785, aan het gebouw toegevoegd. De Franse kathedraal heeft een uitkijkplatform, een restaurant en een hugenoot museum.
De Duitse dom (Deutscher Dom) ligt zuidelijk van de Gendarmenmarkt. De Duitse dom heeft een vijfhoekige structuur die is ontworpen door Martin Grünberg en gebouwd in 1708 door Giovanni Simonetti. De Duitse kathedraal werd volledig verwoest tijdens de Tweede Wereldoorlog door een brand in 1945. Na de Duitse hereniging werd de kathedraal volledig herbouwd en heropend in 1996 als een museum van de Duitse geschiedenis.

Evenementen

kerstmarkt gendarmenmarktDe gendarmenmarkt is altijd een geliefd oort voor evenementen. De sfeer is er erg gezellig en er is ruimte om grotere stellingen op te zetten. Jaarlijks aan het einde van het jaar vindt er een gezellige kerstmarkt plaats waar je lekker glühwein kunt drinken. In de zomer vinden er wel eens open air concerten plaats met het Classic Open Air festival aan het einde van de zomer als hoogtepunt.
Rond de Gendarmenmarkt zijn ook vele hotels te vinden omdat het een mooie omgeving is. Kijk hier voor hotels bij de Gendarmenmarkt.

Adres en OV

Gendarmenmarkt 1.
Bereikbaar met de metro via stations Hausvogteiplatz en Stadtmitte. Verder kun je per bus met de lijnen 100, 142, 147, 157, 200, 267, 348.

Grotere kaart weergeven

Holocaust monument

Een van de meest indrukwekkende monumenten van Berlijn vind ik persoonlijk het Holocaust-Mahnmal (of Holocaust-Denkmal). Dit monument, wat is geopend in 2005, is gebouwd om de joden die in de tweede wereldoorlog zijn omgekomen te herdenken. Als je er door loopt zou je het gevoel moeten krijgen wat de joden hadden in de concentratiekampen, smalle paatjes, eindeloze gangen en geen uitweg. Het Gedenkteken voor de Vermoorde Joden van Europa is ontworpen door de Amerikaan Peter Eisenmann en bevindt zich tussen de Brandenburger Tor en het Potsdamer Platz. Onder het monument kun je een informatiecentrum vinden waar de geschiedenis van het joodse volk wordt verteld (entree is gratis). Ik raad aan om het monument op een rustig moment te bezoeken (‘s morgens vroeg, of ‘s avonds) omdat het er vaak volgepakt met toeristen is.

Het Holocaust monument

Arcitectuur

Over smaak valt te twisten, maar of je de betonblokken mooi vindt of niet, indrukwekkend is het wel. De grote betonnen blokken verschillen allemaal in hoogte (variërend van 20 centimeter tot 4,5 meter) en staan getoond op een golvende ondergrond. Dit geeft het gehele monument een speelse uitstraling. De lengte en de breedte van de blokken is wel gelijk. De blokken zijn allemaal ingespoten met een speciaal soort graffiti wat het monument moet wapenen tegen andere graffiti-aanvallen. In totaal bestaat het monument uit ruim 2700 betonblokken verspreid over een oppervlakte van 19.000 m², dit is bijna zo groot als drie voetbalvelden. Tussen de blokken is een loopruimte van 95 centimeter over gehouden. Dit laatste is ook gelijk heel bijzonder aan het monument; je kunt er tussendoor lopen, op zitten en er zelfs in verdwalen. Dit maakt het Holocaust monument een gewilde plek voor fotografen die hier mooie plaatjes kunnen schieten.

Tussen de blokken in...

Betekenis van het Holocaust monument

Het ontwerp is op verschillende manieren geprobeerd uit te leggen. Het zou gaan om grafzerken of de grijze kleur zou doen denken aan de as van de verbrande joden. Anderen zeggen dat het glooiende terrein en de ongelijke blokken bij de bezoeker een gevoel van onzekerheid en desoriëntatie teweeg moeten brengen. De ontwerper zelf wil geen betekenis geven aan het monument. Volgens hem kunnen we het verleden alleen begrijpen door een manifestatie in het heden. Voor hem is het monument een plek zonder specifieke betekenis. De blokken houden op onverzettelijke wijze een herinnering levend. De grote grijze brei van blokken moet mensen in ieder geval aan het denken zetten.
Schiet het zijn doel voorbij?
Naast dat ik de blokken blijvend indrukwekkend vind, kan ik me ook nogal ergeren aan de rond springenden en rennenden jongeren. Het monument is zo groot en robuust dat het uitnodigt tot ravotten. Hoewel ik het zelf niet zo gepast vind, was het idee van Peter Eisenman wel dat het monument ook actief gebruikt kon worden. En wat mensen er ook doen; indruk maakt zo’n monument, op zo’n centrale plek in Berlijn, sowieso. Of je er nou zwijgend doorheen loopt, of over de blokken heen huppelt.
holocaust mahnmal
Overige info:
Het Holocaust monument bevindt zich in Berlijn Mitte vlakbij de Brandenburger Tor en de Potsdamer Platz. Je kun het monument eenvoudig bereiken door uit te stappen bij U-Bahnhof Brandenburger Tor of station Potsdamer Platz.

Grotere kaart weergeven


Siegessäule

Midden in het Tiergarten prijkt de Siegessäule (overwinningszuil), een enorme zuil met Victoria de godin van de overwinning bovenop, de gouden engel die uitkijkt over Tiergarten, herkenningspunt van Berlijn. De Siegessäule (1864-1873) werd opgericht op verzoek van keizer Wilhelm I om de overwinning van Pruisen op Frankrijk, Oostenrijk en Denemarken te herdenken. Toentertijd stond de Siegessäule nog voor de Reichstag, de Nazi’s hebben haar echter verplaatst naar haar huidige locatie. Voor een kleine prijs kun je de Siegessäule in, binnen vindt je een kleine tentoonstelling en een trap die je naar het uitzichtspunt direct onder Victoria brengt, vanaf hier heb je een prachtig uitzicht over Berlijn.
Siegessaule 2

Over de Siegessäule

Geschiedenis
De overwinningszuil werd gebouwd tussen 1864 en 1873 naar een ontwerp van Johann Heinrich Stack ter herinnering aan de Pruisische overwinning in de Pruisisch-Deense oorlog van 1864. De zuil staat op een groot voetstuk dat versierd is met reliëfs waarop veldslagen worden uitgebeeld. Bovenop het voetstuk staat een colonnade versierd met een grote mozaïek gemaakt door Anton von Werner. Het beeldt de stichting uit van het Duitse Rijk in 1871. Een aantal andere mozaïeken tonen gevechtscènes.
Tijdens de jaren ’90 stond de Siegessäule nog altijd voor vrijheid, jarenlang werd het bekende dance-festival de Loveparade georganiseerd rondom de Siegessäule totdat er een eind kwam aan de Loveparade in Berlijn in 2006.
Viktoria
De godin van de overwinning is helemaal verguld met goed, ze is 8,3 meter hoog en weegt 35 ton. Viktoria werd later pas aan de zuil toegevoegd, na de overwinningen op Oostenrijk en Frankrijk.
Beklimmen/uitzicht
Midden in het centraal gelegen Tiergarten (het grootste park van Berlijn) staat de Siegesäule, vanaf hier heb je een 360 graden uitzicht over heel Berlijn. Richting het oosten kun je de Brandenburger Tor, de Reichstag en de Fernsehturm zien. Richting het westen zie je de Teufelsberg en de Funkturm. Als je in zuidelijke richting kijkt kun je het voormalige vliegveld Tempelhof zien. In noordelijke richting vooral Plattenbau.
Het uitzicht is mooi in de lente, zomer, herfst en winter. Ben zelf eens tijdens een sneeuwbui en een zomerse zonsondergang gegaan en het uitzicht is altijd verbluffend. Neem wel je wandelschoenen mee, 285 treden brengen je tot 69 meter hoogte.
Siegessaule 1Siegessaule 6
Siegessaule 11
Siegessaule 4
Siegessaule 9
Siegessaule 5Siegessaule 3
Siegessäule
Adres: Strasse des 17. Juni am Großen Stern
OV: Bus 100 stopt direct voor de Großen Stern
Entree: €3,00 (€2,50 met korting)

Grotere kaart weergeven


Berlijnse Muur

De Berlijnse muur is iets wat iedereen wel kent uit de films, de geschiedenisboeken of uit de verhalen. Zelf heb ik niet bewust meegemaakt hoe de Berlijnse muur was, en hoe het in de media was toen de Berlin Wall viel. Wat ik ergens wel jammer vind want ik vind het een erg interessante geschiedenis. Ik vind het altijd erg interessant om met Duitsers te praten om te horen hoe zij het hebben ervaren, of wat de verhalen zijn die hun ouders ze hebben verteld. Ieder heeft zijn eigen verhaal en de verhalen kunnen daarom heel divers zijn. Toch is dat het meest interessant, en zo kom je het beste achter de geschiedenis.. Op deze pagina kun je meer lezen over de geschiedenis van de Berlijnse Muur en waar je nog stukken van de Berlijnse Muur kunt bekijken.

1. Berlijnse Muur Facts:

  • De muur was 160 kilometer lang
  • De muur scheidde West Berlijn en Oost Berlijn van elkaar, West-Berlijn was daardoor een eiland in de DDR geworden.
  • De Franse, Britse en Amerikaanse sector bevonden zich in West-Berlijn, de Russische sector in het oosten.
  • De muur stond in Berlijn tussen 13 augustus 1961 en 9 november 1989
  • In totaal zijn 5.000 mensen naar West-Berlijn gevlucht, 192 vluchtelingen zijn door Oost-Duitse grenswachters dood geschoten
  • De graffiti op de Berlijnse Muur was een belangrijk herkenningspunt aan de westkant
  • Je kunt nog stukjes van de muur bekijken bij de East Side Gallery, Potsdamer Platz, Checkpoint Charlie, Mauerpark en Bernauer Straße.

2. Geschiedenis:

Voor de bouw van de muur:
Hier kun je zien waar de Berlijnse muur precies liep
Het einde van de Tweede Wereldoorlog betekende ongeveer evenveel als het begin van de koude oorlog, de spanningen ontstonden namelijk al veel eerder dan in het bewuste jaar 1961. De Berlijnse Muur is vandaag de dag het meest bekende symbool van de Koude Oorlog en de deling van Duitsland.
Al in de zomer van 1945 werd de grens tussen de bezettingszones in Berlijn afgebakend. Op sommige plekken werden slagbomen en wit-gele houten palen geplaatst, daarnaast werden kleurmarkeringen op bomen gebruikt om de grenzen aan te geven. Om de zonegrens te overschrijden had men toestemming nodig.
Sinds de oprichting van de DDR nam een steeds groter aantal burgers uit het oosten zijn toevlucht tot de Bondsrepubliek. In 1952 werd de grens door de DDR afgebakend met hekken, bewakingsposten en alarminstallaties. Langs de grens werd een vijf kilometer brede verboden zone ingericht. De verboden zone mocht alleen betreden worden als je speciale toestemming had, meestal waren dit lokale bewoners.
Natuurlijk was het toen nog niet zo moeilijk om te “ontsnappen”. Via de lekkende grens verlieten tussen 1949 en 1961 zo’n 2,6 miljoen mensen de DDR en Oost-Berlijn; van hen vluchtten er 47.433 nog in de laatste twee weken voor de bouw van de Muur. Ook voor vele Polen en Tsjechen was (West-)Berlijn een poort tot het Westen. Aangezien het daarbij grotendeels hoogopgeleide jonge mensen betrof, vormde deze uittocht een bedreiging voor de economie van de DDR en zou uiteindelijk zelfs het voortbestaan van het land in gevaar kunnen komen. Ongeveer 50.000 Oost-Berlijners werkten toentertijd in West-Berlijn, terwijl ze onder financieel gunstige voorwaarden in Oost-Berlijn of de voorsteden in de DDR woonden. Op 4 augustus 1961 verplichtte het Oost-Berlijnse stadsbestuur de sectorforensen zich te registreren en hun huur voortaan in West-Duitse mark te betalen.
Bouw van de muur:
In de nacht van 12 op 13 augustus 1961 werd de Berlijnse Muur gebouwd door het communistische Oost-Duitsland, dat zich op die manier wilde afscheiden van het kapitalistische Westen.
Ontsnappen en Mauersyndroom:

In de eerste paar jaren van zijn bestaan was de Muur nog lang niet perfect. Er zaten nog veel gaten en zwakke plekken, die snel door vindingrijke Oost-Berlijners werden gevonden. Aanvankelijk kon men eenvoudig naar het westen vluchten via de ramen van de huizen die net op de grens stonden, met toestemming van de bewoners. Er werden in de loop der jaren vaak spectaculaire pogingen gedaan om over de Muur te klimmen, te vliegen, en er onderdoor te graven. Mensen verzonnen allerlei mogelijkheden om erdoor te komen. Bijvoorbeeld kisten onder auto’s en onzichtbare verbergruimtes in auto’s. Zo reed er bijvoorbeeld een Oost-Berlijner met een shovel dwars door de Muur heen, en ook werden er tunnels onder de Muur doorgegraven. Circa 200 personen kwamen om het leven toen zij poogden van Oost naar West te vluchten. Toen de Muur steeds afschrikwekkender werd, konden sommige mensen het gevoel opgesloten te zijn moeilijk verdragen en kregen last van een syndroom dat “Mauersyndroom”, Muurziekte, werd genoemd.
Val van de muur:
De Berlijnse Muur was meer dan 45 km lang en werd zwaar bewaakt door de Oost-Duitse grenspolitie. Toen vanaf mei 1989 het IJzeren Gordijn werd opengetrokken, was de val van de Berlijnse Muur onafwendbaar. Op 9 november 1989 werd de Muur neergehaald door dolenthousiaste Oost-Duitsers, die na decennia van isolatie terug naar het Westen konden.
Één van de hoogste partijleiders van de DDR in die tijd, hield aan het begin van de avond een bijzondere persconferentie. Het bijzondere aan zijn toespraak was dat er vragen mochten worden gesteld. Dit was erg uniek omdat het niet gebruikelijk was vragen te stellen of deze zelf te bedenken. Journalisten kregen altijd van tevoren van de communistische partij te horen wat ze moesten vragen.
Het was een bijzondere gebeurtenis die overal ter wereld te zien was op tv en in de kranten. Foto’s van die dag laten zien dat de bewoners enthousiast over de muur heen klimmen om hun vrijheid te vieren. Vrijheid die ze daarvoor niet hadden. Ook de NOS had een programma onderbrekend nieuwsitem over de val van de Berlijnse muur.

3. De Berlijnse muur bezichtigen:

De Berlijnse muur is een belangrijk deel uit de historie van Berlijn, en zeker omdat het nog zulke recente geschiedenis is heeft het altijd mijn interesse weten te wekken. Stukjes geschiedenis staan nog in het wild in Berlijn, de meest bekende plekken zijn:

3.1 East Side Gallery:

Ten eerste wil ik even zeggen dat de east side gallery een absolute must see is, het is één van mijn favoriete bezienswaardigheden in Berlijn. Mag je zeker niet missen!
Langste stuk muur:
De East Side Gallery is de naam van het bekendste langste stuk muur aaneengesloten wat nog bestaat. In totaal telt de East Side Gallery 1316 meter, en dat maakt hem ook de langste kunstgalerij in de open lucht. De East Side Gallery staat langs de spree in de Mühlenstraße. Dit ligt precies tussen de Oberbaumbrücke en het Ostbahnhof. Je kunt de East Side Gallery bereiken via station Ostbahnhof of U-Bahnhof Warschauer Strasse.
Graffiti:
Na de neergang van de Berlijnse Muur in 1989 werd dit stuk muur aan de oostkant door 118 kunstenaars uit 21 landen beschilderd. Voor 1989 was de oostkant van de muur altijd onbeschilderd gebleven, in tegenstelling tot de westkant van de muur. De East Side Gallery zit vol met graffiti die de (politieke) mening van de kunstenaars in de jaren 90 laat zien.
Gedenkplaats:
Nu is de East Side Gallery een gedenkplaats. En terwijl dit stuk muur voor veel mensen een interessante en belangrijke plek is weten veel mensen de boel weer te vernielen. De East Side Gallery heeft veel last van graffiti, maar graffiti die er niet hoort en de oorspronkelijke beelden te verpesten. Al in 1997 is „Künstlerinitiative East Side Gallery e.V.“ opgericht om de East Side Gallery te onderhouden. In zomer 2008 is besloten om de East Side Gallery op te knappen en ligt er nu weer redelijk piekfijn bij.
Ik heb altijd nog een raar gevoel als ik dat stuk langs de East Side Gallery loop, hoewel ik geen idee was hoe het was om te leven en opgesloten te zitten achter een muur heb ik er toch nog een naar gevoel bij. Hij was zo lang, zo hoog en zo hard. Ik ben er ook sterk voor dat zulke dingen bewaard blijven, zodat ook de mensen in de toekomst nog wat mee kunnen krijgen van deze geschiedenis. De kunstwerken afgebeeld op het stuk muur zijn zeker het bekijken waard, achter sommige beschilderingen zit een hele geschiedenis en een sterke politieke achtergrond.
Per openbaar vervoer: U+S-bahnhof Warschauer Strasse of Ostbahnhof

3.2 Potsdamer Platz:

Potsdamer Platz is momenteel het grote, moderne, drukke handelscentrum van Berlijn. Vroeger was dit ook altijd al het geval, totdat de Berliner Mauer in 1961 dwars over Potsdamer Platz heen werd gebouwd. 30 jaar lang leek Potsdamer Platz meer op een ruïne en een dode plek, niks in vergelijking met de pracht en praal wat het ooit was. De enige aantrekkingskracht van het plein was de verhoging waar toeristen over de muur naar het oostelijk deel van de stad konden kijken. Nadat de muur was gevallen waren architecten allemaal erg happig om Potsdamer Platz te mogen herbouwen. Inmiddels is Potsdamer Platz het thuis van onder andere het Sonycenter en de Bahntower.
Op Potsdamer Platz zijn nog kleine stukjes Berlijnse muur te bezichtigen, onder andere het stuk wat hier op de foto staat afgebeeld. Er is ook informatie te vinden over de muur, en er hangen foto’s van hoe Potsdamer Platz eruit zag ten tijde van de muur. Het is er wel erg toeristisch moet ik erbij verklappen.
Per openbaar vervoer: U+S-bahnhof Potsdamer Platz

3.3 Checkpoint Charlie:


Checkpoint Charlie was één van de controleposten langs de Berlijnse Muur. Deze controlepost werd beheerd door de Russische en Amerikaanse sector. Omdat dit de derde doorgang was op de grens tussen West en Oost (sinds de instelling van de invloedssferen na de Tweede Wereldoorlog), werd het Charlie genoemd, naar de derde letter van het spellingsalfabet van de NAVO. Er waren veel meer controleposten maar Checkpoint Charlie was de enige doorgang voor toeristen die van West naar Oost Berlijn wilden reizen. Voor mensen die met de trein kwamen was Friedrichstrasse, het dichtstbijzijnde treinstation de enige mogelijkheid om over te stappen naar het andere deel van de stad.
Na de val van het ijzeren gordijn:
Zo ziet Checkpoint Charlie er tegenwoordig uit
Kort na de val van de Muur in 1989 werd het checkpoint opgeheven. Na de afbraak van de Muur werd het checkpoint met een stenen silhouet in het asfalt aangegeven (zoals bij de rest van de Muur). Checkpoint Charlie werd effectief gesloopt op 22 juni 1990. In 2000 werd een exacte kopie van het wachthuisje opgericht. Momenteel is Checkpoint Charlie een van de belangrijkste bezienswaardigheden in de stad. Het is er altijd druk met toeristen die afkomen op de oude controlepost, of op het Mauer Museum wat gelegen is in dezelfde straat. Bereid je vast voor, het is hier érg toeristisch.
Per openbaar vervoer: U-bahnhof Stadtmitte (U6)

3.4 Mauerpark:


Het Mauerpark is vandaag de dag een zeer populair park onder bewoners van de wijk Prenzlauer Berg. De naam van het park refereert nog naar 1961 en de Berlijnse Muur. Op deze plek werden de wijken Mitte en Prenzlauer Berg van elkaar gescheiden. Momenteel staat er nog een lang stuk muur in de Schwedter Strasse die langs het stadion loopt. Dit stuk muur is het enige stuk voormalig Berlijnse Muur waar nog veel actief graffiti op wordt gespoten. Officieel is het niet legaal, maar het gebeurt toch regelmatig. Bij mooi weer wordt daar volop gebruik van gemaakt en dat levert een mooi schouwspel op. De heuvelrand op het zuiden biedt uitkomst voor zonaanbidders terwijl het lager gelegen gedeelte populair is bij barbecue fans, op zondag is er altijd een gezellige vlooienmarkt met karaoke.
Per openbaar vervoer: U-bahnhof Eberswalder Strasse (U2)

3.5 Bernauer Strasse:

De muur liep 29 jaar langs de Bernauer Strasse, een straat in de wijk Mitte. Het stuk bij de Bernauer Strasse is bekend om de vluchtpogingen van mensen. De ramen van huizen in Oost Berlijn stonden gelijk aan de grens, de stoep voor de huizen lag alweer in het westelijk deel. Al voor de bouw van de muur werden alle ramen geblokkeerd en daken dicht gebouwd. Toch zijn er door ontsnappingspogingen nog 10 personen in de Bernauer Strasse om het leven gekomen. Nog steeds staat er bij het overgebleven stuk muur in de Bernauer Strasse een gedenksteen voor deze mensen.
Met een overgebleven stuk muur van 170 meter kun je hier een redelijke indruk krijgen van hoe het toen was. De Bernauer Strasse is ook een stuk muur wat nog vrijwel onbeschilderd is door graffiti en in tegenstelling tot wat veel mensen denken, van west naar oost loopt.
Per openbaar vervoer: U-bahnhof Bernauer Strasse (U8)

4. Tour langs de Muur:

Mauerguide - Berlijnse Muur gids
Sinds 1 mei 2008 is er een officiële tourguide langs de muur genaamd Mauerguide (Muurgids). Het is de eerste rondleiding gestuurd door GPS en geeft informatie over de (politieke) geschiedenis van de muur, afhankelijk van de locatie waar je je bevindt. Het GPS apparaatje wat je kunt huren vertelt je precies waar je heen moet lopen zodat je alle plekken die nog van historische waarde zijn zeker voorbij komt. In totaal zijn dit 22 gedenkplaatsen waar 105 commentaren bij worden gegeven. Aan de hand van beeld en video documenten wordt alles uitgelegd. Klinkt als een erg leuk idee, omdat je op deze manier wel alle informatie te weten komt, maar je niet hoeft te houden aan het tempo van een persoonlijke reisleider.
De gids is voorlopig alleen nog in het Duits en in het Engels beschikbaar. De Multimedia Tour kun je huren op 5 plekken langs de wandeling namelijk bij de Brandenburger Tor, in de Bernauer Straße, bij Checkpoint Charlie, bij de Niederkirchnerstraße en bij de East Side Gallery.

De prijzen vallen ook wel mee, en scholieren en studenten hebben recht op korting (de laatste prijs is de prijs met korting).
1 uur : 6 € en 4 €
4 uur : 8 € en 5 €
6 uur : 10 € en 7 €
24 uur : 15 € en 10 €
Overigens bestaat er ook een variant van de Berlijnse Muur in de Nederlandse augmented reality applicatie Layar. Wanneer je een iPhone of een Android telefoon hebt kun je deze gratis applicatie installeren en met behulp van GPS en kompas precies zien waar de Berlijnse muur heeft gelopen.


Checkpoint Charlie

Checkpoint Charlie is een voormalige grensovergangspost in de tijden van de Berlijnse Muur. Checkpoint Charlie stond op de grens tussen de Amerikaanse en de Russische sector, bij een doorgang in de Berlijnse Muur in de Friedrichstraße. Checkpoint Charlie was voor buitenlanders de enige doorgang over de weg naar Oost-Berlijn. Wanneer je vanuit Nederland naar Berlijn ging met de auto kwam je altijd in West-Berlijn binnen. Alleen buitenlanders die niet uit West-Berlijn, West-Duitsland of Geallieerde landen kwamen, mochten de grenspost passeren. Na de val van de Muur (1989) werd Checkpoint Charlie opgeheven. Niet veel later, in 1990, werd de gehate grenspost met de grond gelijk gemaakt. Later is er op de originele plek van Checkpoint Charlie een oude replica geplaatst van de oude grenspost. Deze kun je bezoeken en tegen betaling kun je op de foto met een grenswachter. Inmiddels is Checkpoint Charlie een van de grootste toeristische trekpleisters van Berlijn.

Waar diende Checkpoint Charlie voor?

Bij de Potsdam conferentie werd besloten dat Berlijn verdeeld zou worden in vier zones. De deelnemers van de conferentie waren de Sovjet-Unie, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten van Amerika. Het waren de grootste en machtigste geallieerde landen die de asmogendheden nazi-Duitsland en Italië hadden verslagen in de Tweede Wereldoorlog. Één van de belangrijkste beslissingen tijdens de conferentie was de opsplitsing van Berlijn in een Russische (Oost Berlijn), Amerikaanse, Franse en Britse sector (West Berlijn). Als gevolg lag West Berlijn als een enclave in de Sovjetzone te liggen (Oost Duitsland) De plek in de Friedrichstraße waar nu Checkpoint Charlie is lag op de grens van de Russische en Amerikaanse zone.
De controlepost van Checkpoint Charlie werd gebuikt als grenspost bij de Berlijnse Muur. Iedereen die vroeger naar een andere kant van Berijn wilde werd geacht via een van de grensposten te gaan. Omdat deze post de snelste doorgang bood naar het Oost-Duitse centrum van de stad werd deze het meest bekend. Checkpoint Charlie werd vooral gebruikt door militairen, buitenlanders en diplomaten. Als je vroegere verhalen hoort van Nederlanders die voor 1989 in Berlijn zijn geweest hebben ze bijna allemaal Checkpoint Charlie wel een keer gepasseerd. Het kon zomaar een hoop tijd in beslag nemen, want de grenspost was niet soepeltjes. Lees ook het verhaal; grenspost oversteken.
Checkpoint Charlie was een van de 3 controleposten die door de Amerikanen werd gebruikt. De andere controleposten die werden gebruikt door de Amerikanen waren Checkpoint Alpha en Checkpoint Bravo, maar minder bekend onder het grote publiek.

Controlepost bij Checkpoint Charlie in 1981.
Benieuwd naar meer beelden van Berlijn uit 1981? Bekijk dan de fotoreportage “een schoolreisje naar Berlijn“.

Replica van Checkpoint Charlie


Checkpoint Charlie werd in eerste instantie weg gehaald.
Na de Duitse hereniging werd het Checkpoint opgeheven. Alles verdween wat erop kon duiden dat er een checkpoint gezeten zou hebben. De omstreden geschiedenis moest zo snel mogelijk worden uitgewist, Duitsers werden niet graag herinnerd aan de koude oorlog. Lange tijd is het kaal gebleven in de Friedrichstraße, niet veel meer dan een oversteekplaats bleef over. Rechts zie je een foto van Checkpoint Charlie begin jaren ’90, zoals je kunt zien was het wel duidelijk waar de grenspost had gestaan, maar waren de echte sporen uitgewist. Meer foto’s uit begin jaren ’90 vind je op de Flickrpagina van gastblogger Johan. Tot er in 2000 is besloten om een replica van het oude controlehuisje neer te zetten. De replica van Checkpoint Charlie is een exacte kopie van de grenspost uit de jaren 60. De replica trekt dagelijks vele toeristen en de commercie voert hoogtij. Het is jammer dat er zo weinig terug te zien is van de situatie voor 1989. Voor mensen die Checkpoint Charlie kennen van een bezoek van voor 1989 zullen zich dood schrikken van de verandering die hier heeft plaats gevonden.

Toerisme kills Berlijn?

Er zijn heel veel mensen die Checkpoint Charlie veel te toeristisch vinden en deze plek daarom niet aanraden om te bezoeken. Zelf vind ik het een twijfelachtige discussie omdat het een plek is met heel veel geschiedenis. Wel vind ik dat het soms belachelijk druk is in het Mauermuseum en dat er asociaal wordt gedrongen bij de “grenswachters”. Zeker een kijkje nemen als je in de buurt bent, maar bezoek ook zeker de East Side Gallery, het Mauerpark en Gedenkstätte Berliner Mauer voor een compleet beeld van de Berlijnse Muur. Overigens zijn de meeste mensen wel van mening dat je Checkpoint Charlie een keer gezien moet hebben (zie poll).
"Checkpoint Charlie moet je zien"

Mauermuseum

Naast de replica die nu bij Checkpoint Charlie staat is er vandaag de dag weinig meer terug te zien van de ooit zo omstreden plaats. Langs de weg staan borden met foto’s en verklarende teksten. In de Friedrichstrasse bevindt zich echter ook het “Mauermuseum”. Dit is een museum met beelden en voorwerpen die de geschiedenis vertellen over vluchtpogingen van Oost naar West. De meest gekke vluchtpogingen krijg je te zien wat laat zien hoe wanhopig mensen werden van de uitzichtloze situatie. Ook is er een permanente expositie over geweldloos verzet – denk hierbij o.a. aan Mahatma Gandhi.
Entreeprijs: 12,50 (stand april 2009). Korting geldt voor studenten en scholieren
Adres: Friedrichstrasse 44
Openingstijden: 9:00 tot 22:00 dagelijks

Overige info

Checkpoint Charlie is gelegen in de Friedrichstrasse. Wanneer je met het openbaar vervoer komt kun je het beste uitstappen bij de metrostations Kochstrasse (U6) of Stadtmitte (U6, U2).
Grotere kaart weergeven

Potsdam

Potsdam is een stad op ongeveer 30 kilometer afstand van Berlijn. Je vindt hier een prachtig oud stadje die bekend staat om zijn paleizen, tuinen en oude Hollandse wijk. Tevens is Potsdam de hoofdstad van het Bundesland Brandenburg en naar schattingen ontstaan rond 993 n.Chr. Met ongeveer 150.000 inwoners is Potsdam ongeveer net zo groot als Haarlem en beschikt daarnaast over een eigen Universiteit.

Vervoer

Wil je naar Potsdam? Dan kan dat eenvoudig met het openbaar vervoer. De S-Bahn rijdt direct vanuit het centrum van Berlijn naar Potsdam. De S7 doet er vanaf het centrum van Berlijn ongeveer een half uur over en stopt o.a. op Alexanderplatz, Hauptbahnhof en station Zoologischer Garten.
Potsdam zelf beschikt over een redelijk uitgebreid bus-, en tramnetwerk wat ervoor zorgt dat je de hele stad makkelijk kunt bereiken. Wanneer je een dagkaart hebt gekocht in Berlijn met de zones A,B,C dan kun je in Potsdam ook onbeperkt met het OV reizen. Potsdam ligt in zone C.

Potsdam Hauptbahnhof ligt in zone C.

Geschiedenis van Potsdam

Lange tijd bleef Potsdam dorp zonder echte waarde, totdat het in 1345 stadsrechten kreeg. In 1660 werd de stad door keurvorst Frederik Willem uitgekozen als zijn residentie. Later ging ook de Pruisische koninklijke familie in Potsdam wonen en lieten er paleizen bouwen. De trend was hiermee gezet, Potsdam werd een populaire bestemming voor de adel.
Tussen 1734 en 1742 haalde de koning Nederlandse werklieden naar Potsdam die daar een wijk aanlegden in Nederlandse stijl compleet met trapgevels; de wijk wordt Holländisches Viertel genoemd. In tegenstelling tot de wens van de opdrachtgever, bleef de vorming van een Nederlandse kolonie uit. Hongaarse arbeiders trokken vaak na leegstand in de huizen. De wijk bestaat nog steeds en is een toeristische trekpleister.
Ook de laatste eeuw is Potsdam een veelbewogen plek gebleven. De stad is ernstig vernietigd in de tweede wereldoorlog en kwam tijdens de opsplitsing van Duitsland bij de DDR. De DDR wilde zoveel mogelijk de herinnering aan het verleden verwijderen; daarom werden veel monumentale gebouwen afgebroken. Door de bouw van de Berlijnse Muur was er geen vrij verkeer meer mogelijk met het naburige West-Berlijn. Nu, jaren later, wordt er hard gewerkt om alle monumenten terug te krijgen in originele staat.

Top 3 bezienswaardigheden in Potsdam

Potsdam is prima geschikt voor een dagtripje vanuit Berlijn. Wanneer je een dag naar Potsdam gaat moet je sowieso onderstaande bezienswaardigheden checken. De meeste bezienswaardigheden liggen allemaal op loopafstand.
1. Schloss Sanssouci:
Dit is natuurlijk het bekendste van alle paleizen in Potsdam. Frederik Willem II (Frederik de Grote) liet het naar Frans voorbeeld bouwen. In 1745 werd de eerste steen gelegd en al twee jaar later was dit meesterlijke bouwwerk voltooid. Frederik Willem II wilde een slot waar hij tot rust kon komen en dat spreekt ook uit de naam die hij ervoor koos: vrij van zorgen.
Het aansluitende park vormt een perfect staaltje van aangelegde natuur. Het uitgestrekte park is samengesteld uit verschillende tuinen waaronder de Franse “Lustgarten” bij de Orangerie en de Hollandse tuin. Het oostelijke deel van het park is gebouwd in Engelse stijl.

Schloss Sanssouci, een van de mooiste paleizen van Potsdam en omgeving.
2. Neues Palais:
Dit monumentale paleis is gebouwd tussen 1763 en 1969. Het indrukwekkende gebouw in Barokstijl wordt bekroond met een enorme koepel. Het paleis werd gebouwd in opdracht van Frederik de Grote. Zelf verbleef hij zelden in het paleis, het diende voornamelijk als logeerverblijf voor gasten van het hof of voor grote festiviteiten.
Het paleis beschikt over ruim 200 prachtig versierde kamers. De Marmorsaal (balzaal) strekt zich uit over twee verdiepingen en heeft een oppervlakte van 600 vierkante meter. Naast de Marmerzaal is ook het Schlosstheater en de werkkamer van Frederik de Grote het bekijken waard. Ook de buitenkant van het paleis is rijkelijk versierd met beelden. Dit alles maakt het Neues Palais tot een van de mooiste paleizen van Duitsland.

3. Holländisches Viertel:
Eigenlijk tegenstrijdig om in Duitsland naar een Nederlandse wijk te gaan. Toch is deze wijk wel een bijzondere wijk. De wijk is ontstaan doordat de toenmalige koning Frederik Wilhelm de eerste Hollandse arbeiders in Potsdam had uitgenodigd. Tussen 1733 en 1742 is er door de Nederlandse architect Jan Bouman een wijk voor ze gebouwd, bestaande uit 134 huizen in rood baksteen en met mooie puntgevels. In de centraal gelegen Mittelstrasse vind je een aantal leuke cafeetjes, restaurantjes en winkeltjes.

Typische straat in het Holländisches Viertel.


Unter den Linden

De bekende boulevard Unter den Linden (onder de linden) loopt door Oost Berlijn van de Brandenburger tor richting Alexanderplatz. Het is zeker de moeite waard om dit stuk van 2 kilometer te voet te ontdekken. Langs deze brede laan in Berlijn zijn veel belangrijke bezienswaardigheden te zien waaronder het nationaal museum, de Humboldt universiteit, de Berliner staatsoper en de Berliner dom. De lindebomen, waarnaar Unter den Linden is vernoemd, staan er overigens niet meer.
Aan het westelijke uiteinde van de boulevard bevindt zich het S-bahnhof station Unter den Linden. Ook is Unter den Linden makkelijk te bereiken via het Hauptbahnhof, station Friedrichstrasse of met bus 100.

Geschiedenis van Unter den Linden:

De laan ‘Onder de Linden’ was in 1575 de toegangsweg tot het Berliner Schloss, voor die tijd was Unter den Linden niets meer dan zomaar een straatje. Vanaf 1575 werd Unter den Linden een belangrijke verkeersader tussen het kasteel en het pas aangelegde park Tiergarten.
Daarna is de straat een aantal keren veranderd. Alleen al de bomen, ooit Lindebomen uit Nederland, zijn zes keer vervangen. De bomen stierven door verschillende oorzaken. Van woelende varkens tot kalk van de huizenbouw en van lekkende gasleidingen tot hondenurine. Uiteindelijk zorgde de tweede wereldoorlog voor de grootste slachting. Na de oorlog stonden er nog maar vier bomen. De 380 bomen die er nu staan, zijn in de DDR-tijd geplant. Het zijn allang geen Linden meer. Het is meer een dwarsdoorsnede van de soorten waar de DDR aan kon komen.
Lange tijd was deze laan de praalweg van Pruisische koningen en de Duitse Keizers en de flaneerlaan van de bourgeoisie. Rond 1950 veranderde er een hoop, de reden tot bouw van Unter den Linden, namelijk het Berliner Stadtschloss, verdween. Dit paleis was inmiddels zo verwoest door de oorlog dat er weinig meer van over was gebleven. Een van de weinige gebouwen die de tweede wereldoorlog heeft overleeft was het Römische Hof. Veel andere gebouwen moesten gerenoveerd worden.
Tussen 1973 en 1989 nam het Palast der Republik deze positie in, hier vestigde zich de Volkskammer. De laan werd symbool van de commerciële industriële revolutie en tevens de laan van het triomferende socialisme van de toenmalige DDR. Pas in 2008 is het Palast der Republik volledig gesloopt en worden er plannen gemaakt om het Berliner Stadtschloss weer te herbouwen.

Bezienswaardigheden aan Unter den Linden:

Unter den Linden is met recht één van de bekendste straten van Berlijn. De 60 meter brede boulevard is één groot architectuurmuseum met bouwwerken uit alle tijden. Vrijwel elk gebouw staat voor een interessante geschiedenis.
De komende bezienswaardigheden staan op volgorde van west naar oost. Als je bij het station Unter den Linden uitstapt kun je via de volgende bezienswaardigheden richting Alexanderplatz lopen, daar ligt het begin van Unter den Linden.
Brandenburger Tor:
De Brandenburger Tor staat op de grens tussen Unter den Linden en de Strasse des 17. Juni. Vroeger liep ook de Berlijnse muur vlak langs de Brandenburger Tor wat er voor zorgde dat Unter den Linden geheel in Oost Berlijn kwam te liggen.
Pariser Platz:
De Pariser Platz is de ontvangstkamer van het historische centrum van Berlijn en ligt aan het begin van Unter den Linden. In de Tweede Wereldoorlog zijn het plein en de gebouwen daaromheen grotendeels verwoest. Omdat het plein door de bouw van de Berlijnse Muur in de strook ‘niemandsland’ kwam te liggen, duurde het een poos voordat dit belangrijke plein weer kon worden hersteld. Vanaf 1993 is het 1,5 hectare grote plein helemaal opnieuw ingericht. Vandaag de dag zijn er veel toeristen en is het er altijd gezellig druk.
DZ Bank:
Van de buitenkant lijkt dit voormalige Palais Wrangel weinig bijzonder. Echter is het zeker de moeite waard om de DZ Bank van binnen te bekijken. De inrichting is ontworpen door de extravagante architect Gehry. Hij heeft een gebouw met twee voorkanten gemaakt.
Pariser Platz 3.
Madame Tussauds:
Het bekende wassenbeeldenmuseum zit sinds 2008 ook in Berlijn. Je kunt hier naast het veelbesproken wassenbeel van Hitler ook andere Duitse en internationale bekenden spotten en fotograferen.
Unter den Linden 74.
Hotel Adlon:
Het luxe Hotel Adlon is één van de mooiste en luxe hotels van Berlijn. Het is gebouwd in 1906 en werd geopend in 1907. Veel internationale sterren hebben hier mogen overnachten en na de stunt van Michael Jackson, hij liet zijn jongste zoon Prince Michael II over de rand van het balkon aan zijn fans zien, in 2002 heeft het hotel extra veel publiciteit gekregen.
Unter den Linden 77.
Bebelplatz:
Ook het plein Bebelplatz ligt aan de brede boulevard Unter den Linden. Het plein is voornamelijk bekend door de boekverbranding op 10 mei 1933 door de Nazi’s. Vanaf het plein zijn in de diepte lege boekenkasten in de grond te zien.
Sint Hedwigs Cathedraal:
De Sint Hedwigs Kathedraal ligt aan de Bebelplatz. De kerk heeft een prachtig koperen koepeldak en is geïnspireerd op het Pantheon in Rome. De kerk heeft dan ook net als het Pantheon een lichtcirkel in de nok van het koepeldak. Tot 1854 was dit de enige Katholieke gebedsplaats in heel Berlijn.
Hinter der Katholischen Kirche 3.
Staatsbibliotheek:
Deze oude grote staatsbibliotheek kun je nog steeds bezoeken. Hij ligt wat verscholen tussen de vele andere gebouwen en achter een gezellige tuin en een klimop die de ingang van de bibliotheek sieren. Unter den Linden 8.
Staatsoper:
De Staatoper is misschien wel het mooiste operagebouw van Duitsland. Het gebouw werd gebouwd als de Koninklijke Opera van 1741-1743. Na de bouw was het operahuis het grootste operagebouw van Europa. Voor € 4 krijg je een rondleiding door het gebouw.
Unter den Linden 7.
Humboldt Universiteit:
De Humboldt Universiteit zit gevestigd aan de Bebelplatz en is de oudste universiteit van Berlijn (1810). Tijdens de wende lag de universiteit in oost Berlijn, in west Berlijn kwam toen de vrije universiteit. Aan de Humboldt Universiteit studeerden of doceerden 29 Nobelprijs-winnaars. In het zomersemester van 2003 had de universiteit 37.145 studenten.
Unter den Linden 6.
Neue Wache:
De Neue Wache lijkt op de buitenzijde op een Grieks gelijkende tempel. Het is in 1818 gebouwd door Karl Friedrich Schinkel voor koning Friedrich Wilhelm III. Vanaf 1931 werd het ingericht als gedenkplaats voor de gevallen in de Eerste Wereldoorlog. In 1993 is het helemaal gerenoveerd en werd er een standbeeld in geplaatst van Käthe Kollwitz. Het is een vergrote uitvoering van de pieta, ‘treurende moeder met dode soldaatzoon’.
Unter den Linden 4.
Zeughaus / Deutsche Historische Museum:
Het Zeughaus is het oudste gebouw van de straat Unter den Linden in Berlijn. Tegenwoordig is het Deutsches Historisches Museum hierin gevestigd met een bezienswaardige collectie. Het gebouw werd tussen 1695 en 1706 gebouwd als wapenarsenaal en wordt als één van de mooiste barokke gebouwen van Noord-Duitsland beschouwd.
Unter den Linden 2.
Berliner Dom:
De Berliner Dom is een van de belangrijkste kerken in Berlijn. De Berliner Dom is het voormalige koninklijke gerecht gelegen op het Museumsinsel, tegenover het voormalige Palast der Republik. Als je voor € 5 naar binnen gaat kun je het prachtige orgel bewonderen en vanuit de torentjes heb je tevens een leuk uitzicht over de stad.
Am lustgarten, de tuin aan het begin van Unter den Linden.
Museuminsel:
Het Museuminsel is een groot gebied waar verschillende belangrijke musea zijn gehuisvest. Er zijn veel interessante collecties te vinden van kunst uit de oudheid. Meer informatie over het Museuminsel.
Andere bezienswaardigheden aan Unter den Linden:
  • Amerikaanse ambassade. Pariser Platz 2
  • Akademie der Künste. Pariser Platz 4
  • Franse ambassade. Pariser Platz 5
  • Russische ambassade. Unter den Linden 63
  • Kaiserhöfe. Unter den Linden 26–30
  • Haus der Schweiz. Unter den Linden 24
  • Römischer Hof. Unter den Linden 10
  • Schloßbrücke. Begin van Unter den Linden.

Hotels bij Unter den Linden:

  • The Westin Grand Berlin: Bij mooi weer kunt u tot rust komen in de grote tuin en als zakenreiziger kunt u gebruik maken van draadloos LAN-internet in het gehele hotel, het goede business centre en hulp krijgen bij het organiseren van evenementen.
  • Maritim proArte Hotel Berlin: De sfeer is uniek door de combinatie van moderne architectuur, harmonieus design en kunst. In het exclusieve wellness-centrum kunt u ontspannen en nieuwe energie opdoen voor de volgende dag.
  • Apartments am Brandenburger Tor: Deze lichte, comfortabel ingerichte flats zijn te vinden in het centrum van Berlijn.
  • NH Berlin-Friedrichstraße: Dit viersterrenhotel NH Jolly Berlin-Friedrichstraße ligt in het centrum van Berlijn, in de legendarische Friedrichstraße. Het hotel heeft een frisse, originele kijk op gastvrijheid met een Italiaanse charme.
  • Hotel Adlon: Geniet van een vijfsterren-ervaring op zijn best in een ambiance die wordt geïnspireerd door een luisterrijk verleden en een dynamische moderniteit in het hart van de hoofdstad.
Meer hotels in Berlijn.

Unter den Linden op de kaart:

Via deze map van Google Maps kun je eenvoudig terug vinden waar de bezienswaardigheden zijn te vinden die ik hierboven heb besproken. Ook kun je op deze map de hotels terug vinden die gelegen liggen bij Unter den Linden.
Tip: Je kunt Google Maps ook uitprinten, zo heb je altijd een handige kaart bij je!

Unter den Linden weergeven op een grotere kaart